Czym się różni umowa mediacyjna od ugody mediacyjnej?
Wraz z wyborem mediacji, jako drogi załatwienia sprawy bez konieczności sprawy sądowej, może powstać wątpliwość, czym różni się „umowa mediacyjna” w sprawie cywilnej od „ugody mediacyjnej”, skoro ugoda to rodzaj umowy? Jakie zatem są różnice?
Ugoda stanowi końcowy rezultat, wypracowany efekt postępowania mediacyjnego.
W ugodzie strony kształtują wzajemne relacje oraz prawa i obowiązki tak, aby zlikwidować lub zmniejszyć istniejący między nimi konflikt, uniknąć konfliktu w przyszłości i zapewnić realne wykonanie przyjętych zobowiązań. Zobowiązania wypracowane w ugodzie powinny satysfakcjonować obie strony. Ugoda przed mediatorem realizuje zasadę, że każda ze stron osiąga nie to, czego oczekiwała, ale to na co się godzi, aby zakończyć konflikt i wykonać wypracowane uzgodnienia, w przekonaniu, że są to rozwiązania ją satysfakcjonujące.
Istotnym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron, przy czym ustępstw tych nie ocenia się obiektywnie, lecz odnosząc się do rozumienia przez każdą ze stron treści stosunku prawnego i przekonania o rodzaju oraz wielkości roszczeń z niego wynikających. Rodzaj i zakres wzajemnych ustępstw może być różny, nie muszą one być jednakowo ważne, nie muszą być ekwiwalentne. Ugoda zawarta w wyniku postępowania mediacyjnego jest często aktem złożonym, co widać w przypadku ugody ze skierowania sądu – jeżeli zostanie zawarta ugoda to realizuje ona także funkcję postępowania sądowego – w pewnym sensie zastępuje wyrok, który staje się zbędny.
Umowa mediacyjna w sprawach cywilnych jest odrębną od ugody mediacyjnej konstrukcją – zawierana jest zanim zacznie się postępowanie mediacyjne i reguluje zasady tego postępowania. Umowa o mediację może być umową odrębną lub elementem innej umowy, czyli stanowić w niej klauzulę mediacyjną. W umowie o mediację strony określają przedmiot mediacji, osobę mediatora albo sposób wyboru mediatora. Wobec tego, że umowa o mediację podlega zasadzie swobody umów, strony mogą zawrzeć w umowie o mediację także inne postanowienia. Umowa o mediację może być zawarta w dowolnej formie, nawet poprzez czynności dorozumiane (per facta concludentia), ale ze względów praktycznych zalecamy zachowanie zwykłej formy pisemnej. Umowa o mediację może być zawarta także przez wyrażenie przez stronę zgody na mediację, gdy druga strona złożyła wniosek, o mediację.
Agnieszka Grzesiek